4.50 şiddetinde acil toplantı
Doların 4.50'yi faizin yüzde 17'yi aşması sonucu Ankara alarma geçti. Erdoğan bizzat devreye girerek ekonomi kurmaylarını bir hafta aradan sonra yeniden topladı
Ekonomide alınması gereken önlemlerde geç kalınması, yaşanan kırılganlık, uluslararası gelişmeler ve hükümete olan güvensizlik döviz kurlarının yükselmesini de beraberinde getirdi. Doların 4 lira 50 kuruşu, avronun da 5 lira 32 kuruşu aşması sonrası Ankara'da sıcak saatler yaşandı. Cumhurbaşkanı Erdoğan ekonomi yönetimini toplarken Merkez Bankası döviz kurlarını düşürmek için harekete geçti.
Cumhurbaşkanı Erdoğan gelişmelere doğrudan müdahale ederken AKP Genel Merkezi'nde Merkez Bankası Başkanı Murat Çetinkaya ile görüştü. Daha sonra Ekonomiden Sorumlu Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek ve Maliye Bakanı Naci Ağbal ve diğer ekonomiden sorumlu bakan ve bürokratlarla durum değerlendirmesi yapıldı. Şimşek, Twitter'dan yaptığı açıklamada politika setinin seçimden sonra iyileşme göstereceğini söyledi. Şimşek, “Siyasi pragmatizm nihayetinde hakim olacak. Kural temelli piyasa ekonomisi ilerlemek için tek güvenilir seçenek. Sonuç olarak sağlam, ihtiyatlı politika çerçevesine bağlıyız” demekle yetindi. Şimşek bu açıklamayı Bloomberg'in “Türkiye ‘deki yatırımcılar, Erdoğan ‘ın ekonomisine inancını kaybediyor” konulu haberi üzerine yaptı.
ÖNCE MERKEZ SONRA BANKALAR
Süreç şöyle işledi: Londra'dan Hükümet'in eli boş döndüğü algısı yayılınca dün kurlar yeni rekor seviyeleri gördü. Aslında son bir kaç aydır ara ara rekor seviyeler gören kurdaki hararet baskın seçim kararıyla iyice alevlenmiş durumdaydı. Geçen hafta yapılan Ekonomi Koorinasyon Kurulu (EKK) toplantısı öncesi 4.31 TL'ye çıkan dolar kuru toplantı sonrası 4.23'e gerilemişti. Ancak bir gün sonra Cumhurbaşkanı'nın faiz enflasyon çıkışına istinaden EKK sonrası herhangi bir adım atılmayacağına yönelik algıyla birlikte kur yeniden 4.30'un üzerine çıktı. Haftaya 4.34 TL'lik rekorla başlayan kur, salı günü 4.37'ye dün de 4.50 TL'nin üzerine fırladı.
Bunun üzerine Merkez Bankası'ndan “Piyasalarda gözlenen sağlıksız fiyat oluşumları yakından takip edilmektedir. Gelişmelerin enflasyon görünümü üzerindeki etkileri de dikkate alınarak gerekli adımlar atılacaktır” açıklaması yapıldı. Ardından Türkiye Bankalar Birliği'nden yapılan açıklamada, “Hükümetimiz başta olmak üzere ilgili tüm kurumlar ile yakın istişare ve işbirliği sayesinde, beklenmedik durumlarda aracılık işlevini sağlıklı olarak yerine getiren bankacılık sektörü, büyük ölçüde uluslararası gelişmelerin neden olduğu son dönemdeki zorlu süreçten kaynaklanan riskleri de doğru yöneterek pozitif görünümünü koruyacak kabiliyettedir” ifadelerine yer verildi.
FAİZ ARTIRIMI MASADA
Açıklamalar sonrası dolar kuru 4.46 TL'ye kadar çekildi. Dolar 4.40 TL seviyesine kadar çeken en kritik gelişme ise Merkez Bankası Başkanı Murat Çetinkaya'nın AKP Genel Merkezi'ne gelerek burada Erdoğan ve Başbakan Binali Yıldırım ile görüşeceği haberi oldu. Kur haber akışının ardından 4.40'a kadar çekilse de bir kaç saat içerisinde yeniden 4.45 TL'ye kadar yükseldi. Piyasalar en az 250 baz puan olmak üzere Merkez Bankası'ndan faiz artışı beklentisi içerisinde.
Merkez bankası ve Mehmet Şimşek'in açıklamaları ekonomi çevrelerinde Merkez Bankası'nın olağanüstü toplantı ile faiz arttırabileceği şeklinde değerlendirildi. Uzmanlar kısa vadede yatırımcı algısını düzelterek ülkeye sıcak para akışını yeniden başlatacak tek seçeneğin sert bir faiz artımı olduğunu dile getirseler de üç kredi kuruluşunun da ülke notunu yatırım yapılamaz seviyede tutması nedeniyle büyük fonların gelişi durmuş vaziyette. Bu ortamda ülkeye giren para tamamen vurguncu sermayeden ibaret.
İKİ İLERİ BİR GERİ
Daha önce yapılan müdahaleleri değerlendiren ekonomistler, AKP'nin izlediği ekonomik politikaların ekonomide direnç bırakmadığını vurgulayarak, “Gerekli önlemler zamanında alınmıyor. Zamanında alınmadığı için de yapılan müdahaleler kaynak israfından başka işe yaramıyor. Daha önce dolar 4 lira 20 kuruşa çıkınca da bazı kararlar alındı. Bir adım geri, iki adım ileri durumu yaşanıyor. Ekonomi yönetimi ve hükümetin yanlış politikalarının sonucu. Uyarılar dinlenmediği için buraya gelindi. Maliyet giderek yükseliyor. Halk yoksullaşıyor” dediler.
GÜNLÜK KARARLARLA SORUN ÇÖZÜLMEZ
Eski Hazine Müsteşarlığı üst düzey bürokratı olan CHP Genel Başkan Yardımcısı Aykut Erdoğdu Ankara'daki hareketliliği Aydınlık'a değerlendirdi. Ekonominin kronik bir sorunla karşı karşıya olduğunu vurgulayan Erdoğdu, şunları söyledi: “Eskiden 6 ayda bir yılda olan gelişmeler şimdi bir ayda yaşanmaya başladı. Ekonominin ciddi sorunları var. Eskiden kriz bankacılık sektöründe başlar, reel sektöre yayılırdı. Şimdi tam tersi bir durum yaşanıyor. Birçok büyük firma yeniden yapılandırma için bankaların kuyruğunda. Talep yetersizliği büyüyor. Üretimde sorun yaşanıyor. Günlük kararlarla ekonomide yaşanan krizi çözmek zor. Yapılacak ilk iş ekonominin soğutulması. Önce yangını söndürmek gerekiyor. Ekonomi bir süre soğutulup sonra güven vererek düzeltilmesine geçilmeli. Bunu için de komşu ülkelerle sorunlarımızı çözüp komşu ve çevre ülkeler ihracatımızı artırmamız lazım.”