Bakan'dan Ovaköy resti: Kapıları ABD'ye göre açmıyoruz!
Tüfenkci, açılması planlanan yeni Ovaköy Sınır Kapısı'na ABD'nin yaptığı itiraza, 'Kapıları ABD'ye göre açmıyoruz' diye yanıt verdi. Peki Ovaköy'ün sırrı ne?
Irak'a açılacak ikinci kapı Ovaköy'e ilişkin çalışmalar sürerken Gümrük ve Ticaret Bakanı Bülent Tüfenkci açıklamalarda bulundu. Yeni Şafak'a konuşan Bakan Tüfenkci, Ovaköy kapısının açılması konusunda Irak tarafının da istekli olduğunu belirtirken, ABD'nin itirazına ise tepki gösterdi: Biz Irak ile kapılarımızı Amerika'ya göre açmıyoruz.
Bakan Tüfekci'nin açıklamasıyla ABD-PKK-Ovaköy denklemi yeniden konuşulmaya başladı.
Ovaköy'ün açılması Barzani denetimindeki Habur'u anlamsız hale getirecek ve Barzani etkisi kırılacak. Böylelikle, IKBY'e açılan Habur iptal edilerek, doğrudan Irak Merkezi Hükümeti ile sınır ticareti yürütülecek. Sınır kapısı ve ticaret hattı, Ankara ile Bağdat'ın inisiyatifine girecek. Bu gelişme sadece Barzani'yi değil ABD'yi de tedirgin ediyor. Çünkü yeni kapının güzergahının kontrol altına alınması, ABD'nin 40 yıllık "Kürdistan"ın ekonomik can damarını kesmekle kalmayacak, Barzani ile PKK arasındaki bağı da kesecek. Ovaköy'ün açılmasıyla Türkiye sınırından Musul'a, oradan da Bağdat'a uzanacak ticaret hattı, ABD'nin PKK'ya yardım için kullandığı koridoru da kapatmış olacak.
ABD'nin Ovaköy telaşı yeni değil.
Washington, 1998- 2003 yılları arasında da Ovaköy'ün açılmaması için girişimlerde bulunmuştu. O dönem ABD, sınır kapısı güzergahında bulunan Telafer'i bombalamış ve Devlet Bakanı Kürşat Tüzmen'in uçağına provokasyon girişiminde bulunmuştu.
Irak Kürt Bölgesel Yönetimi'nin (IKBY) yaptığı sözde "Kürdistan" referandumunun ardından, Habur Sınır Kapısı'na yönelik tartışmalar gündemin ilk sıralarına yerleşmişti. Türkiye'nin Habur'u kapatması konuşulurken, Irak Ordusu ve Haşdi Şabi birlikleri askeri harekatla Kerkük'ü aldı ve Peşmergeyi kentten çıkardı. Harekat burayla sınırlı kalmadı. Aşağıda Erbil'e 50 km mesafedeki Altınköprü'yü aldı. Kuzeyde de Türkiye sınırına doğru hareketlendi. Irak Ordusu'nun Barzani güçlerini temizleyerek, Ovaköy Sınır Kapısı güzargahında ilerleyişini sürdürdü.
Bu zaman diliminde TSK, Habur sınırında Irak askerleriyle tatbikata başladı. Yeni kapıyı direkt Musul'a oradan da Bağdat'a bağlayacak yolun güvenliğinin sağlanması için bu tatbikatla TSK ve Irak Ordusu ortak harekatı gündeme geldi.
Peki, Ovaköy Sınır Kapısı planı Türkiye'nin gündemine ilk ne zaman girdi? Ovaköy'ün açılması nasıl engellendi? Türk heyetinin, Bağdat'a gidişi sırasında uçakları neden kalkmadı? Ovaköy gündeme geldiğinde ABD ne yaptı?
Bütün bu soruların yanıtlarını, dönemin Dış Ticaret Müsteşarı ve Dış Ticaret ve Gümrüklerden Sorumlu Devlet Bakanı Kürşat Tüzmen, Barzani'nin referandum girişiminin yankılarının sürdüğü günlerde, 26 Ekim 2017'de Aydınlık.com.tr'ye şöyle anlatmıştı:
'IBADİ İLE GÖRÜŞÜLMÜŞTÜR'
"Ovaköy Sınır Kapısı'nın açılma meselesi Irak Başbakanı Ibadi'nin Ankara ziyareti sırasında heyetler arasında muhakkak görüşülmüştür. Bu görüşmeler basına doğrudan yansıtılmaz. Benim Dış Ticaret Müsteşarı ve Dış Ticaret ve Gümrüklerden Sorumlu Devlet Bakanı olduğum dönemde yapılan çalışmalar Habur Sınır Kapısı'na alternatif olarak Ovaköy Sınır Kapısı ve orada bulunan demiryolunun hayata geçirilmesi yönündeydi.
'KUZEY BYPASS EDİLECEKTİ'
Bizim görev süremizde Irak'ta yaptığımız çalışma Kamışlı'nın orada bulunan 60-70 km uzunluğunda bakımsız durumda olan demiryolunu onarmak ve Suriye'den geçecek şekilde ayarlayıp Telefer üzerinden Musul'a bağlamaktı. Aynı zamanda sınır kapısı olarakta Ovaköy'ü hayata geçirmekti. Böylelikle kuzey bypass edilmiş olacaktı. Kapının kuzeyde olması da ticaretin aksamasına neden oluyordu. Çünkü istedikleri zaman ticareti engelleyebiliyorlardı.
1999- 2003 yıllarda 2- 3 defa Ovaköy'ün açılması ve demiryolunun hayata geçirilmesi yönünde girişimde bulunduk. İlk girişimimiz müsteşarlığımız sürecinde engellendi. Bu engellemenin ardından bakanlığım döneminde, 2003 yılının başında Irak'a gidip tüm makamları Ovaköy'ün açılması ve Hezil çayına köprü yapımı konusunda ikna ettik. Ovaköy'ün açılması ve Hezil çayına köprü yaptırıp geçiş için gerekli hazırlıklar demir ve çimentosunun sevkiyatına kadar tamamlanmıştı. Fakat 2003 yılında ABD, Bağdat'ı bombalayınca bu proje rafa kalktı.
'SADDAM'LA ANLAŞTIK'
O zamanki süreçte biz Türkiye'deki Genelkurmay, Dışişleri Bakanlığı vd. ilgili birimlerle koordineli bir şekilde çalışma yürüttük. Irak'ta ise Savunma Bakanı'yla, İçişleri Bakanı'yla ve en sonunda Saddam'la yaptığımız çalışma konusunda anlaşmaya vardık. Bu çalışma ticareti ve siyasi birlikteliği ciddi anlamda arttıracağı için iki ülke kolaylıkla anlaşmıştı.
'ABD, OVAKÖY GÜZERGAHINDA ÇOCUKLARI BOMBALADI'
Bana doğrudan gelen bir tehdit olmadı. Ama bizim bu çalışmaları yaptığımız sırada ABD uçaklarının, Telafer'de top oynayan çocukların üzerine bombalar atıldığına dair bilgiler gelmişti. Bu bilgiler aynı zamanda basına da yansıdı. 4 çocuk bu saldırı sonucu hayatını kaybetmişti.
'UÇAKLARIN GAZ KOLU KİLİTLENDİ!'
2003 yılının başında Bağdat fuarına katılmak için kiraladığımız uçak kaldırılma engeliyle karşılaştı. Uçak kalktıktan sonra yakıtı fazla dolduruldu diye İstanbul Atatürk Havalimanı'na inmek zorunda kaldık. Uçak yeniden havalandığında ise gaz kolu kilitlenmesi sebebiyle tekrardan havalimanına indik. Bende pilot olduğum için böyle bir durumun olması normal şartlar altında mümkün olmadığını biliyorum. Ondan sonra Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nden (KKTC) bir uçak ayarladık. O uçakta İngiltere'deki Lloyd's şirketi sigorta yapmadığı için kaldırılmadı. Daha sonra biz 4 saat bekledik ve başka bir uçakla o dönemde savaş sebebiyle kapalı olan Bağdat Havalimanı'na indik. Bizim saatlerce gecikmeli inmemize rağmen Irak'lı yetkililer hala heyetimiz bekliyordu. İlişkilerimiz o derece kuvvetliydi.
'TÜRKİYE GÜÇLÜ DEVLETTİR, OVAKÖY'Ü AÇAR'
Türkiye ve Irak hükümeti bu kapının açılması hakkında karar verirse bölgede en zengin yerlerden olan Telafer ve Kerkük bölgesinde bulunan zengin kaynakların taşınması ve aynı zamanda hizmet sevkiyatının gerçekleşmesi için büyük katkı sağlar. Ovaköy ve orada yer alan demiryolu bölge ülkelerinin faydasına olduğu için kesinlikle hayata geçirilmelidir. Hayata geçirilecek olan bu kapı kısa sürede otobana dönüşür. Bugün Türkiye isterse bu çalışmaları yine yapar. Türkiye karar verdiği an da bu planları hayata geçirecek kadar güçlü bir devlettir. "